Hukuk Güncesi

Kripto Varlık Olarak Token Dünyası

Token

İnternetin yüksek hızlara erişmesiyle birlikte internet üzerinde dolaşıma giren; token, coin, dijital para gibi birçok sanal ürün ortaya çıkmıştır.

Token ve coinler arasındaki temel fark, tokenlerin yaratılması için bir blockchain platformuna ihtiyaç duyulmasıdır. Tokenler kendi blockchain alt yapısı bulunmaksızın var olan alt yapılar üzerinde çalışmaktadırlar. Öte yandan her bir coinin kendi blockchain alt yapısı vardır. Akıllı sözleşme (smart contract) özelliği de olan Ethereum, token geliştirmek için en yaygın olan ve en çok kullanılan blockchain platformlarından biridir. Token geliştirmek için Neo Wawe gibi başka platformlar da bulunmaktadır.

Örneğin; Dijital reklamcılık alanının geliştirilmesi için hazırlanmış tokenlerden biri Basic Attention Token (BAT)’tır. Bu token Ethereum Blockchain platformunda geliştirilir ve bir ERC-20 tokenidir. Reklamcılar, BAT tokenleri ile reklam satın alırlar. Tokenler, reklamları barındırdıkları ve görüntüledikleri için sırasıyla hem yayıncılara hem de tarayıcı kullanıcılarına ödenek olarak dağıtılır. “Özünde kişinin projeye yatırımını temsil eden "menkul kıymet (security) tokenleri de bulunur. Tokenler, projenin ardındaki girişim sayesinde değer elde etse de, token sahibine girişim üzerinde sahiplik tanımaz. İnsanlar, bu tokenleri sadece değerlerinin gelecekte yükseleceği fikriyle satın alır.^[i]”

Tokenlerin Alınıp Satılması

16 Nisan 2021 tarihinde Resmi Gazete’de[ii] yayımlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmasına Dair Yönetmelik” iki konuya açıklık getirmiştir.

Yönetmeliğin 3.1 maddesi Kripto Varlıkların tanımını yapmıştır.

“Bu Yönetmeliğin uygulanmasında kripto varlık, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade eder.”

Yönetmelik Kripto Varlık olmak için üç şart getirmiştir. Bu şartlar:

• Blochchain (Dagıtık defter teknolojisi) üzerinde sanal olarak üretilmiş olmak,
• Dijital ağlar üzerinden dağıtımının yapılması,
• Para, menkul kıymet veya sermaye piyasası aracı olarak nitelenmeyen gayri maddi varlık olmaktır.

Yönetmelik’in 3. maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarına göre, kripto varlık/tokenle aşağıdaki işlemler yapılamayacaktır.

(2)    Kripto varlıklar, ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamaz.

(3) Kripto varlıkların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılmasına yönelik hizmet sunulamaz.

Bir diğer deyişle, Yönetmelik, kripto varlık/token üretilmesini, alınıp-satılmasını yasaklamamış ancak, bu varlıkların ödeme vasıtası olarak kullanılmasını; başka bir alım satımda ödeme vasıtası/para olarak kullanılmasını veya bunun için hizmet sunulmasını yasaklamıştır.

Kripto varlıkların muhasebe sistemi içinde nasıl gösterileceği tartışmalıdır. Kripto Varlıkları, menkul varlık olan kabul edenler de vardır buna karşı çıkanlar da... Şimdilik ana eğilim; Kripto varlıkların muhasebeleştirilmesindeki eğilim, onların maddi olamayan duran varlık sınıflamasına sokulması yönündedir[iii]. Yönetmelik’teki “Gayri Maddi Varlık” ifadesi de bu yorumu desteklemektedir.

Token Üretmek, Alımı-Satımı İle Uğraşmak İçin İdari Bir Yükümlülük Var mıdır?

Token üretmek, almak-satmak için resmi bir borsaya girme, kaydolma yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Token üretmek, almak-satmak için idari bir otoriteden izin alma yükümlülüğü de yoktur.

Token Ticareti

Token ticareti yapacak bir Türk firması, tıpkı bir mal ve hizmet satan firma statüsüne sahip olacak ve tüm alım ve satım işlemlerini, vergi mevzuatı uyarınca faturalı olarak yapacaktır. Doğal olarak bu alım ve satımlarda elde edeceği gelir ve KDV’sinden sorumlu olacak; mali dönem sonunda gelir vergisine veya kurumlar vergisine tabi olacaktır.

Token ticaretinin bir başka ülkede mukim bir şirketin açacağı web sitesi üzerinden yapılmasında da kısıtlama olup olmadığı veya idari izne tabi olup olmadığı gibi konularda o ülke mevzuatına bakmak gerekecektir.  Ancak satın alınan token, bir Türk Şirketi üzerinden tutulan e-cüzdan hesabına transfer edecekse o zaman işin içine Türk hukuku girmeye başlayacaktır.

Av. Ege İnanıcı