Hukuk Güncesi

17 Ocak 2024 Tarihinde yazıldı

GELİŞEN SİNEMA SEKTÖRÜNDE ORTAK FİLM YAPIM SÖZLEŞMELERİ

Av.Nazan Şenol     

Film yapım bütçesi sağlama ve riskleri paylaştırma imkanı sunması açısından ortak film yapımları hızla gelişmektedir. Ortak yapımda yabancı bir yapımcının olması buna ilaveten filmin yurt dışı gösterime sunulması yurt dışı gelir elde edilmesi imkanlarını artırmaktadır.  Çokuluslu yapımlar bir yandan ilgili ülkelerde destek bulabilmekte veya Eurimages veya yerel film destek fonlarından yararlanabilmekte diğer yandan da filmin yapımcısı, yönetmeni, senaristi ve oyuncular için de tanınma imkanı sunmaktadır. 

Bir diğer ortak yapım modeli ise, yüksek ücretli oyunculara, senariste ve yönetmene filmin ortağı olma imkanı sunarak maliyeti düşürme ve riske ortak etme şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu modelin de birden fazla tarzı olabilmektedir. Film eser sahipleri resmen filmin yapım ortağı olabilecekleri gibi resmi olarak yapımcı olarak görünmek yerine gelirden pay almak şeklinde de gerçekleşebilmektedir. 

Ortak Film Yapım Sözleşme Çalışmaları 

Ortak film yapım sözleşmelerinde yapım esnasında ve/veya daha sonradan ihtilaf çıkmaması açısından sözleşmeden önce bütçenin kılı kırk yararak hazırlanması önemli bir aşamadır. Buna göre ortakların film yapımına koyacakları sermaye, sağlayacakları fon miktarı ve geri ödemesi, gelir paylaşımı biçimi tartışmasız biçimde tespit edilmelidir. Eğer bütçenin içinde destek fonları yer alıyorsa, bu fonların verilmemesi halinde gerekli ikame öngörülerinin başlangıçta planlanması gerekiyor. 

Film Fikri Mülkiyet Hakları 

Ortak yapımcılar eğer film için özel bir şirket kurmayacaklarsa ortak yapımcılıkaynı zamanda adi ortaklık olarak değerlendirilecektir. Sözleşme çalışmasının bu önemli ikinci aşamasında; bütçeye sunacakları imkanlar ölçüsünde ortak yapımcıların eser sahipliği oranları tespit edilecektir. Kural olarak her yapımcı ortak temin ettiği mali imkan ölçüsünde ortak olmalıdır. Her ortak kendi ülkesinden veya Eurimages’dan temin ettiği fonun kapatılmasından kendisi sorumlu olmalıdır. Ancak fonlara sunulacak belgelerin hazırlanması ve ilgili ortağa sunulması konuları detaylandırılmalıdır.  

Ortak yapımcılar muhtemelen kendi ülkelerindeki sinema gösterim haklarını talep edeceklerdir.  Bu nedenle ortakların münhasır yetkili oldukları coğrafi alan ile ortak yönetilecek coğrafi alan ve küresel dijital hakların yönetimi tartışmasız biçimde tespit edilmelidir. Yurt dışı hakların kullanılmasında, eğer deneyimli bir ortak varsa o temsilci olarak seçilmelidir. Yurt dışı gelirin nasıl paylaşılacağının ilkeleri de tespit edilmelidir. Herhalükarda film üzerindeki mali-telif haklarının devri konusu ortak yapımcıların oy çokluğuyla karara bağlanmalıdır. 

Müşterek yapımcılık sözleşmelerinde, kullanılacak terim ve kavramlar da önem kazanır. Tercihen her ülkede geçerli müşterek terim ve kavramlar tercih edilmelidir. Bu nedenle öncelikle Bern Sözleşmesi, WIPO dokümanları ve Eurimagesdokümanlarından yararlanılmalıdır. 

Yönetici Yapımcı Ortak 

Film yapımı en önemli aşama olduğu için film yapımından, senaristin, yönetmenin, oyuncuların, müziğin varsa diyalog yazarı ve animasyon yaratıcısının seçiminden bir yapımcı ortak sorumlu olmalıdır. Tercihen muhasebenin de bu ortak tarafından tutulması sağlanmalıdır. Diğer ortakların deneyimlerinden yararlanmak için onların önerilerinden bu yönetici yapımcının yararlanmasına imkan tanınmalıdır. Yapımın günlük yönetimi dışında kalan işlerde ortaklardan birinin yardımcı olarak seçilmesi elbette mümkündür. Her film projesi özel bir topluluk oluşturduğundan bu topluluğun yönetiminin, karşılıklı görevlerinin düzenlenmesi elbette önem taşır. Bütçe konusu ortak karar almayı gerektirir ama bunun dışında ana işlerin bir karar alıcısı, yöneticisi olmalıdır. Örneğin filmin postprodüksiyon aşamasının ortak yapımcılardan birinin ülkesinde yapılacağını düşünelim. Elbette bu tercih, o yapımcı ortağın da post prodüksiyonda söz sahibi olması ya da yönetici yapımcı ile teknik ve idari konularda görev paylaşımı yapılmasını gerektirebilir. 

Ancak filmin prodüksiyon ve post prodüksiyon aşamasında bir ortağın nihai karar verici olması işleri kolaylaştırır. Bunun dışında bütçenin harcanması, geri ödemeler, telif paylaşımları konusunda şeffaflık sağlanmalı, her yapımcı ortağın bu bilgilere erişebilir olması taraflar arasında güven sağlar. 

Film Eser Sahiplerinin Yapımcı Ortaklığı 

Giderek artan oranda tercih edilen bir yöntem de oyuncuların ya da yönetmenin film yapımına ortak olması modelidir. Telif ücreti karşılığında bir ortaklıktır bu. Film yapım bütçesi yapımcı tarafından karşılanacak ancak yönetmen veya ünlü oyuncu ücret yerine film gelirinden pay elde edecektir. Bu tür ortaklık görünürde de yapım ortaklığı şeklinde olabilir. Eğer böyle olacaksa, Film İşletme belgesinde yönetmen veya oyuncu film yapım hissedarı olarak gözükebilir. Ancak böyle bir tercih yapımcının hareket kabiliyetini sınırlayabilir. Bu nedenle pratikte bu tür durumlarda çoğunlukla oyuncuya, yönetmene veya senariste mevcut statülerine ilaveten “film yapımcı statüsü” verme yerine film gelirlerinden pay verme yöntemi tercih edilir.Bu arada ünlü oyuncuların veya bir dizide önemli rol oyuncularının başlangıçta ve/veya ilave sezonlarda ek veya nispi telif ücreti taleplerinin ortaya çıkması nedeniyle, başlangıçta oyuncu sözleşmelerinin titizlikle düzenlenmesi ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Her halükarda bir dizi film başarılı olmuşsa film eser sahiplerinin veya bağlantılı hak sahiplerinin bu başarıdan ek telif ücreti şeklinde yararlandırılması hakkaniyetli bir yaklaşım olacaktır. İlaveten gelirden pay verme yöntemlerinde, gelir tanımının net yapılması, stopaj vergisi, kdv, gelirin tahakkuk etmesi ve ödenmesi gibi konuların detaylı düzenlenmesi gereklidir. 

 
 

Diğer Yazılar

 
 
Copyright © İnanıcı - Tekcan Avukatlık Bürosu Uyarı
Mahmut Yesari Sok. No:47 Koşuyolu 34718 Kadıköy/İSTANBUL - Tel : 0 216 340 82 15 - Fax : 0 216 340 82 20
 
 

Copyright © İnanıcı - Tekcan Avukatlık Bürosu

Mahmut Yesari Sok. No:47 Koşuyolu 34718 Kadıköy/İSTANBUL - Tel : 0 216 340 82 15 - Fax : 0 216 340 82 20