Hukuk Güncesi
14 Haziran 2017 Tarihinde yazıldı
FSEK Değişiklik Taslağında Teknoloji Alanını İlgilendiren Çeşitli Düzenlemeler
- FSEK’in 6/1 Maddesi Tadil Edilerek, Veritabanı - Bilgisayar Programı Ayrımı Daha Net Çizilmektedir.[1]
FSEK’in mevcut 6/11 fıkrasında veritabanı koruma altına alınmıştır. Bilgisayar programı ayrı bir maddede düzenlendiğine göre; veritabanının, bilgisayar programı olmadığı zaten açıkça anlaşılmaktadır. Ancak yapılan değişiklikle yasal durum daha açık bir biçimde ifade edilmiştir. Ayrıca mevcut hükmün sonundaki kafa karıştırıcı cümle de çıkarılmıştır.
- FSEK’in 72. Maddesinde Yapılan Değişiklikle, “Teknolojik Önlemleri Etkisiz Kılmaya Yönelik Eylemler”le İlgili Ceza Normu Yeniden Düzenlenmektedir.
Bilgisayar programlarının içine hukuka uygun kullanımının kontrolünü sağlamak üzere yerleştirilen erişim kontrolü, şifreleme, karıştırma ve dönüştürme gibi koruma yöntemlerini ya da çoğaltmayı kontrol mekanizmalarını, teknolojik önlemleri “etkisiz kılmaya” yönelik fiiller, telif suçu olarak tanımlanmaktadır. Bu madde, mevcut FSEK’de de olmakla birlikte, ifade bozuklukları giderilmiş ve yeniden düzenlenmiştir.
MADDE 24- Aynı Kanunun 72 nci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“2. Teknolojik önlemleri etkisiz kılmaya yönelik eylemler
MADDE 72- Bu Kanunda sayılan hakların korunması amacıyla eser, icra, fonogram, yapım ve yayınların kullanımının kontrolünü sağlamak üzere erişim kontrolü veya şifreleme, karıştırma, dönüştürme gibi koruma yöntemi ya da çoğaltım kontrol mekanizması uygulamaları ile sağlanan etkili teknolojik önlemleri etkisiz kılmaya yönelik;
a) Ürün ve araçları imal eden veya ithal eden, dağıtan, satan, kiraya veren veya ticari amaçla elinde bulunduranlar,
b) Reklam, pazarlama, tasarım veya uygulama hizmetlerini sunanlar
altı aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.”
Bu arada, tersinden yorumlamak suretiyle, bilgisayar program geliştiricilerinin, programlar içine, “hakların korunması amacıyla, erişim kontrolü, şifreleme, karıştırma, dönüştürme veya çoğaltılmasını kontrol etmeye yönelik” teknolojik önlemleri alabilmesine izin verildiğini ifade etmekle yetinelim.
Hak/lisans takibini kolaylaştıran önlemlerin bazıları, kullanıcı bilgisayarlarının hak sahibi şirketin bilgisayarlarıyla haberleşmesini gerektirebilir. Bu haberleşmenin, kullanıcıların kişisel/ticari verilerine ulaşmaya imkan vermeyecek şekilde gerçekleşmesi gerekir.
- FSEK’in 38/A Maddesiyle Yapılan Değişiklik, “Geçici Çoğaltma” Kavramı Getirmektedir.
Mevcut kanunda; “teknik gereklilik nedeniyle geçici ve arızi çoğaltmanın”, çoğaltma lisansının sınırını ihlal edip etmediği tartışmalı bir konuydu. Kanunun 38/A maddesinde yapılan düzenleme ile bu çelişki ortadan kaldırılmaktadır.
“2. Geçici çoğaltma
MADDE 38/A- Teknolojik bir işlem sürecinin ayrılmaz ve esaslı parçası olup tek amacı bir eserin hukuka uygun olarak kullanımını veya bir ağ içerisinde üçüncü kişilere iletimini sağlamak olan ve bağımsız bir ekonomik değer taşımayan geçici veya arızi nitelikteki çoğaltmalar serbesttir.”
Böylece, 2001/29/AT Sayılı Bilgi Toplumunda Telif Hakları isimli AB Direktifi’nin 5. maddesinde düzenlenen “Geçici Çoğaltma İstisnası”, Kanunumuza doğrudan girmiş olmaktadır.
- Telif Haklarının İnternet Ortamında İhlalinin Önlenmesi İçin Yeni Bir Sistem Kurulmaktadır.
Bugüne kadar telif haklarının internet ortamında ihlal edilmesi halinde, hukuki önlem alma konusunda yetersizlikten şikayet ediliyordu. Tasarıyla birlikte eser sahiplerinin haklarına tecavüz halinde, bunun önlenmesi için yeni bir sistem getirilmektedir.
Mevcut kanuna eklenmesi önerilen 77/B maddesi uyarınca; “Kanunda tanınmış hakları internet ortamında ihlal edilen hak sahiplerinin talepleri doğrultusunda Cumhuriyet savcısı, ihlale konu içerik yayından kaldırılıncaya kadar içeriğe erişimin engellenmesine karar verebilir. İnternet sayfası belirtilerek içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle ihlalin kaldırılamayacağına kanaat getirilmesi hâlinde, gerekçesi de belirtilmek kaydıyla, internet sitesindeki tüm yayına erişimin engellenmesine de karar verilebilir.”
Yapılan düzenlemedeki diğer hükümlerle birlikte, eser sahiplerinin haklarıyla ilgili 5651 Sayılı İnternet Kanununa atıf yapılmaktadır. Ancak 5651 Sayılı Kanun aslında genel olarak sansür uygulamasına kaynaklık yapmaktadır. Bu nedenle, bu usulün 5651 sayılı Kanuna atıf yerine, FSEK’te düzenlenmesinin veya Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenmesinin daha doğru olacağı kanısındayız.
- Kanun Teknoloji - Telif Alanında Yeni Terimler, Tanımlar Getirmektedir.
Değişiklikle, FSEK’in 2. maddesinin mevcut halinde yer alan; “Bilgisayar Programı, Ara Yüz, Ara İşlerlik” gibi tanımların yanına ilaveten, “Veritabanı, Yeniden İletim, Teknolojik Önlem” gibi yeni tanımlar getirilmektedir.
Ayrıca çeşitli maddelerde Dijital ağlar (m.8), Dijital ortam (34/B), Dijital arşiv (34/B), Ağ (38/A) gibi terimler kullanılmaktadır. Kanuna yeni giren terimlerin de, uygulamaya ışık tutması açısından tanımlarının yapılmasında yarar vardır.
[1] “İçeriğinin seçimi veya düzenlenmesi itibarıyla derleyenin hususiyetini taşıyan veri tabanları da derleme eserdir. Bu koruma, veri tabanının içeriğini oluşturan eser, veri ve materyaller ile veri tabanının hazırlanmasında veya işletilmesinde kullanılan bilgisayar programlarını kapsamaz.”